101 - Controle over je eetgedrag

Heel veel vrouwen die lid worden van de Eetgeluk Universiteit willen maar één ding, namelijk controle over hun eetgedrag... Maar wat is dat eigenlijk, controle? En waar komt de drang vandaan om controle te willen houden?

Veel vrouwen zijn als de dood dat ze dikker worden of vinden het moeilijk om te stoppen met eten als ze vol zitten. Heel vaak hoor ik ook dat als er lekker eten in de buurt is, dat ze dan zichzelf niet meer kunnen beheersen. Dat het dan niet meer mogelijk is om de controle te behouden over hun eetgedrag. Omdat ze dan alles willen eten en dat vaak uiteindelijk ook doen.

Wat als ik je nu vertel dat controle niet bestaat? Dat controle of het hebben van controle niets meer en niets minder is dan een illusie die leeft in je brein. Een illusie die je brein creëert om zich veilig te voelen. Dat controle eigenlijk niets anders is dan angst, verpakt in een ander jasje. Dat controle het tegenovergestelde is van veiligheid en vertrouwen. En dat ons gebrek aan innerlijke veiligheid en zelfvertrouwen ervoor zorgt dat we dingen proberen af te dwingen door ze te controleren.

In deze podcast leg ik je uit hoe je de controle terugkrijgt door juist de controle los te laten...

Veel luisterplezier!

De illusie van controle

Dag mooie vrouw! Hoe is het met je? Ik ben op het moment dat ik deze podcast schrijf helemaal alleen in huis en ik vind het heerlijk. Danny is samen met Yoshua een weekje naar Nederland voor zijn werk en ik ben dus home alone met de beestjes. En hoe gezellig ik het ook vind als ze weer terug zijn, ik geniet echt enorm van de rust in huis. En ook van het feit dat ik een hele week niet hoef te koken en alles kan doen waar ik zelf zin in heb. Ik heb ontdekt dat ik dat af en toe nodig heb. Dat het belangrijk voor me is om mijn eigen ruimte te hebben. Ik ben erachter gekomen dat ik een introvert ben en dat voor mij dus tijd met mezelf van levensbelang is. Ik heb dat nodig om te kunnen ontladen en mezelf weer te kunnen opladen. Ik word er zogezegd een fijner mens van. Als ik te weinig ruimte heb voor mezelf of te lang heel intensief onder de mensen ben dan ga ik echt van me af meppen. En dus zwaai ik met plezier een aantal keer per jaar de mannen uit als ze op reis gaan.

En die extra tijd en rust die ik dan heb die geeft me ook heel veel inspiratie. Mijn hoofd is in zo’n week echt even helemaal van mezelf. Er wordt niets ingestopt aan gedachten van anderen en ik hoef me ook niet druk te maken om gedachten van anderen. Ik kan me echt even helemaal focussen op mezelf. Ik kan het echt iedereen aanraden.

De drang naar controle

Goed, over naar de podcast. Vandaag wil ik het met je hebben over controle. En dan vooral over het willen houden van de controle over je eetgedrag. Heel veel vrouwen die lid worden van de Eetgeluk Universiteit geven aan dat dat is wat ze willen. Dat ze weer de controle terug willen over hun eetgedrag. Maar wat is dat eigenlijk, controle. En waar komt de drang vandaan om controle te willen houden? Veel vrouwen zijn als de dood dat ze dikker worden of vinden het moeilijk om te stoppen met eten als ze vol zitten. Heel vaak hoor ik ook dat als er lekker eten in de buurt is, dat ze dan zichzelf niet meer kunnen beheersen. Dat het dan niet meer mogelijk is om de controle te behouden over hun eetgedrag. Omdat ze dan alles willen eten en dat vaak uiteindelijk ook doen.

Wat als ik je nu vertel dat controle niet bestaat? Dat controle of het hebben van controle niets meer en niets minder is dan een illusie die leeft in je brein. Een illusie die je brein creëert om zich veilig te voelen. Dat controle eigenlijk niets anders is dan angst, verpakt in een ander jasje. Dat controle het tegenovergestelde is van veiligheid en vertrouwen. En dat ons gebrek aan innerlijke veiligheid en zelfvertrouwen ervoor zorgt dat we dingen proberen af te dwingen door ze te controleren.

Vaak ontstaat de drang om te willen controleren als je brein onvoldoende informatie heeft. Over hoe dingen werken of over wat het moet doen. Of over hoe het allemaal gaat lopen. Of het ontstaat omdat je bang bent voor een emotie die je niet wilt ervaren. Waardoor je angstvallig van alles onder de pet probeert te houden. Wanneer je dus je eetgedrag wilt controleren, dan komt dat omdat je jezelf niet vertrouwt rondom eten. Daarom ben je krampachtig met eten bezig. Daarom ben je de hele dag gefocust op eten.

Waar heb je daadwerkelijk controle over?

Als het dus gaat over controle is het belangrijk dat je voor jezelf gaat kijken naar de dingen waar je daadwerkelijk controle over hebt. En vervolgens naar alle dingen waar je geen controle over hebt. En waarschijnlijk ga je dan zien dat je denkt dat je meer controle hebt over sommige dingen dan je daadwerkelijk hebt. En dat veroorzaakt problemen. Je kunt namelijk de buitenwereld niet controleren. Je kunt niet controleren wat andere mensen zeggen en doen. En je kunt niet controleren wat er iedere dag gebeurt in de wereld. Je hebt geen controle op de dingen die gebeuren op je werk, of over je ouders of over je gezondheid. Je hebt geen controle over de politiek of over het klimaat.

Toch proberen we met grote regelmaat om alles en iedereen om ons heen wel te controleren. En dan heb ik het met name over het proberen te controleren van andere mensen. Hoe vaak doe je dingen voor andere mensen in de hoop dat ze daardoor doen of zeggen wat jij wilt? Hoe vaak probeer je situaties naar je hand te zetten.

Het enige dat je kunt doen is iedere dag opnieuw jouw verantwoordelijkheid nemen voor jezelf, voor de dingen die je denkt, voelt en doet. Door ze zo bewust mogelijk te doen en door iedere dag opnieuw heel bewuste keuzes te maken over al die dingen die spelen in je leven. Door iedere dag heel bewust aan jezelf de vraag te stellen: ‘Wie wil ik zijn ten opzichte van een bepaalde situatie?’. Hoe wil ik me voelen, hoe wil ik me gedragen.

Controle over jezelf is dat wat telt

Als ik kijk naar mezelf dan vind ik het erg fijn als de dingen gaan zoals ik het wil. Wanneer dat gebeurt dan voel ik me goed en zeker. Dan voel ik me veilig. En misschien is dat wel het allerbelangrijkste. Dat ik me veilig voel omdat de dingen gaan zoals ik dat graag wil of bedacht heb. Maar, heel eerlijk. Het gebeurt vaak genoeg dat de dingen echt anders gaan dan ik had bedacht. Zeker als het gaat over de dingen waarbij andere mensen betrokken zijn. Zoals bijvoorbeeld mijn eigenwijze man of eigenwijze zoon. Die laten zich namelijk niet sturen. Zelfs niet als ik al mijn vrouwelijke charmes in de strijd gooi.

Dus de buitenwereld willen controleren en beheersen om mezelf goed te voelen is best tricky. Maar wat ik wel kan doen is mezelf controleren. Ik heb de volledige controle over mezelf, over mijn gedachten, over mijn gevoelens en over mijn acties en dus ook over de resultaten die ik behaal. En dit gegeven is super belangrijk! De meeste mensen zijn de hele dag bezig om hun omgeving, situaties en de mensen om hen heen te controleren (vaak door middel van manipulatie of bizarre regels), maar de grote, grote winst zit hem in jezelf. De enige persoon die je hoeft te controleren en kunt controleren ben je zelf. 

Wanneer je de focust verlegt van het willen controleren van je omgeving naar het controleren van jezelf ga je enorm veel energie besparen. Het kost namelijk ontzettend veel moeite om anderen te controleren. En daarbij is het nog maar de vraag of het uiteindelijk gaat lukken. Je kunt niet controleren wat er in de supermarkt ligt, je kunt niet controleren wat je schoonmoeder op tafel zet, je kunt niet controleren wat je collega trakteert. Maar je kunt wel controleren hoe je daarmee kiest om te gaan. Jij bent de enige persoon die je kunt controleren. En exact dat is wat je leert in de Eetgeluk Universiteit, namelijk hoe je weer de controle terug kunt nemen over jezelf. Dat is wat ik doe tijdens de groepscoachsessies, namelijk laten zien hoe je gedachten al je gevoelens en acties bepalen. En hoe je dat kunt veranderen zodat je je gelijk beter voelt en daardoor andere acties onderneemt. Je gaat leren hoe je kunt stoppen met jezelf te controleren en hoe je in plaats daarvan je gedachten en gevoelens kunt gaan managen. Waardoor je acties automatisch mee zullen veranderen.

Zelfleiderschap terugnemen 

Wanneer je gaat begrijpen hoe je weer jouw zelfleiderschap terug kunt nemen, ga je steeds meer vertrouwen krijgen in jezelf waardoor de behoefte om je omgeving en andere mensen te controleren steeds minder wordt. Om de doodeenvoudige reden dat je weet en erop vertrouwt dat wat voor emotie er ook omhoog komt, dat je ermee om kunt gaan. Zonder dat je eten nodig hebt.

Het punt is dit: wanneer je bang bent dat je de controle kwijtraakt als het gaat over eten, dan creëer je angst in jezelf. Misschien raak je zelfs wel in paniek. En wat er vervolgens gebeurt is dat je extreem streng wordt naar jezelf. Dat je onvriendelijk wordt naar jezelf, dat je jezelf opjaagt of bizarre doelen stelt voor jezelf om te behalen. Omdat je denkt dat je daardoor meer controle hebt. Maar het tegendeel is waar. Al dit soort acties zorgen er juist voor dat je steeds meer druk opbouwt in jezelf waardoor je vroeger of later gaat ontsporen. En dus juist totaal de controle kwijtraakt.

Wanneer het niet lukt om je eetgedrag te controleren ontstaat er zoveel onrust in je lichaam en zoveel negatieve gedachten en emoties dat je niets anders kunt dan daaraan te willen ontsnappen. Je wilt je beter voelen. Dus wat ga je doen? Je gaat eten omdat je geen ander middel weet om je beter te voelen. En ergens is dat ook wel logisch. We zijn al vanaf onze geboorte geprogrammeerd dat eten de beste en snelste manier is om je beter te voelen. Eten is warmte, eten is liefde, eten is geborgenheid. Denk maar aan de baby die huilt en aan de borst wordt gelegd. Voor sommige mensen wordt dit zo belangrijk dat het de rest van hun leven een copingstrategie wordt om te eten wanneer ze zich niet goed voelen.

Wanneer je baalt van jezelf en de controle kwijtraakt

En zo blijf je aan de gang. Je eet, je raakt de controle kwijt over je eetgedrag, je wordt boos op jezelf en baalt van jezelf en je wilt jezelf nog meer controleren. Je bedenkt nog strakkere regels, die voelen vervolgens niet goed en dus raak je weer de controle kwijt. Je bedenkt weer nieuwe regels naast de oude regels en langzaam maar zeker wurg je jezelf. Je eet, je raakt de controle kwijt, je wordt boos op jezelf, je voelt je kut, je gaat eten, je raakt de controle kwijt, je wordt weer boos op jezelf, je voelt je kut en je gaat weer eten. Eindeloos. Iedere dag opnieuw. Dus jezelf willen controleren en denken dat je de controle kwijtraakt is niet echt de beste strategie om je eetgedrag onder controle te krijgen. Je bereikt er juist het tegenovergestelde mee omdat je oerbrein niet houdt van controle.

Controle is namelijk niet leuk. Controle geeft stress. Het zegt eigenlijk: je kunt dit niet, je bent niet goed, je doet het niet goed en daarom hou ik je in de gaten. Het is een indirecte afwijzing van jezelf en van je kwaliteiten en talenten. Je houdt jezelf als het ware gevangen door de negatieve verwachtingen die je hebt van jezelf. En daardoor creëer je een enorme druk in jezelf. Je legt de ladder enorm hoog voor jezelf. Logisch dat het vroeg of laat verkeerd gaat.

Hoe kan je met vrijheid omgaan

Wat je eigenlijk wilt is vrijheid. Maar je bent bang dat je niet met die vrijheid kunt omgaan. En daarom zet je jezelf maar op voorhand in de gevangenis. Door jezelf allerlei regeltjes te geven en jezelf constant te controleren. Maar wat zou er gebeuren wanneer je daarmee stopt. Wat zou er gebeuren wanneer je ervoor kiest om jezelf te gaan vertrouwen. Om je lichaam te gaan vertrouwen. Om erop te gaan vertrouwen dat je lichaam prima aangeeft wat het nodig heeft. En dat jij steeds beter gaat leren om daarnaar te luisteren. Dat het eigenlijk helemaal niet zo moeilijk is als je denkt, maar dat het automatisch gaat. Want controle is eigenlijk alleen maar nodig als er een conflict is.

Dat is tenminste wat ik heb geleerd op school. Des te meer conflicten er zijn, des te directiever het leiderschap moet zijn. Met andere woorden: wanneer het oorlog is, dan is er meer controle nodig dan in perioden van vrede. Wanneer er vrede is en mensen vredig met elkaar samenleven dan is er altijd een hoge mate van vertrouwen. Des te meer controle er is, des te grimmiger de situatie vaak wordt.

Als je kijkt naar eten kun je die vergelijking een op een overnemen. Er is bijvoorbeeld een deel in je dat graag een koekje wil, maar er is ook een controlerend deel in je dat zegt ‘nee, gaan we niet doen’. En zo ontstaat er een interne discussie in je hoofd waarin het ene deel blijft zeuren om het koekje en het andere deel steeds harder nee zegt. En voordat je het weet heb je een intern conflict. Waarin steeds harder wordt geschreeuwd en waarin je steeds meer het gevoel hebt dat je de controle wilt behouden, maar haar tegelijkertijd kwijtraakt.

Conflicten zijn nooit de oplossing

Dus conflict is niet de oplossing. Conflict is nooit de oplossing. Het heeft geen zin om te gaan vechten als je vrede wil. Het grappige is, wanneer er geen conflict is, dan hoef je ook niets te controleren. Dus eigenlijk is het heel simpel: verwijder het conflict of vermijd het conflict. Zeg tegen jezelf dat alles kan en dat alles mag. Maar dat je hier en nu ervoor kiest om het wel of niet te doen. Wanneer je dat doet dan is het conflict opgelost en valt er niets meer te controleren. Dat is echt een stuk eenvoudiger en kost je veel minder energie.

Je bent dan niet langer tijd en energie kwijt aan het voeren van de innerlijke discussie van wel of niet en waarom dan. Het enige waar het dan over gaat is over het maken van een bewuste keuze. Vanuit alles mag en alles kan. En wetende dat iedere keuze een consequentie heeft waarvan je bereid bent om die te dragen.

Nogmaals: het is heel logisch dat wanneer je het gevoel hebt dat je de controle kwijt bent of kwijt raakt dat je eerste reactie is om de boel te gaan controleren. Maar in plaats van controle praat ik liever over het toevoegen van meer structuur. Of het creëren van een andere structuur. Van een structuur die past bij wie je bent en bij hoe je leeft. In de Eetgeluk Universiteit starten we daarom met het samenstellen van jouw persoonlijke eetprotocol. Waarin ik je leer hoe je jouw dagelijkse eetgedrag kunt vormgeven op een manier die naadloos aansluit bij jou. Want alleen dan wordt het mogelijk om het dagelijks vol te houden. En dat zorgt er weer voor dat het makkelijker voor je wordt om je zelfvertrouwen rondom je eetgedrag weer op te bouwen.

Een Nieuwe Benadering ga van "moeten" naar "kiezen"

Je hebt hierin alle keuze om het te doen zoals past bij jou waardoor jouw innerlijke rebel niet in opstand komt. Omdat je niet het gevoel hebt dat je iets ‘moet’ doen omdat een ander dat vindt. Of dat dingen beperkend voor je zijn en daardoor niet werken voor jou. Je kiest hierin volledig zelf.

Structuur is wat mij betreft dan ook een veel beter woord om te gebruiken dan controle. Zeker ook omdat de juiste structuur je kan helpen om je het veilige gevoel te geven dat je nu zoekt door dingen te willen controleren. Ik moet hierbij altijd denken aan pubers. Wanneer je zegt dat iets niet mag dan krijg je vaak een eindeloze discussie. Maar wanneer je een structuur creëert waarin dingen wel of niet passen, dan is er vaak niets aan de hand. Wat wij bijvoorbeeld vaak deden met de kinderen was dat we zeiden dat we ze tot een bepaalde tijd konden ophalen en dat ze ook gerust later thuis mochten komen, maar dan moesten ze dat zelf regelen of zelf een taxi betalen. En negen van de tien keer besloten ze dan dat ze opgehaald wilden worden.

Het grappige is dat je met een juiste structuur iedere dag opnieuw bouwt aan het zelfvertrouwen dat je nodig hebt om dingen vol te houden. Wanneer je een ondersteunende structuur creëert voor jezelf, dan geef je jezelf de veiligheid die je nodig hebt in nieuwe situaties. En die veiligheid zorgt voor het vertrouwen dat je nodig hebt om iedere dag opnieuw jouw nieuwe gewoontes te oefenen. Je gaat dan steeds meer bewijs verzamelen dat je het wel degelijk kunt. En dat je het wel degelijk vol kunt houden. Je gaat resultaten bereiken. En je gaat ervaren dat je helemaal jezelf niet hoeft te controleren.

Wanneer je van moeten gaat naar kiezen. En wanneer je van controle gaat naar het creëren van een ondersteunende structuur voor jezelf, dan kost het je niet alleen veel minder energie om dingen voor elkaar te krijgen. Je gaat dan ook steeds meer vanuit vrijheid en vertrouwen creëren. En wanneer je dat gaat doen, dan gaat het ook nog eens tien keer sneller en makkelijker.

Vermijd dus vanaf nu de innerlijke conflicten. Ga weg van het mag niet of het kan niet of het is niet gezond. Ga onderzoeken in jezelf waar het werkelijk over gaat, waar je werkelijk bang voor bent. Wat de werkelijke reden is dat je eet. Er is een reden waarom je iets doet. En beweeg toe naar de gedachte: Alles mag en alles kan, ik kies. En iedere keuze heeft consequenties. Uiteindelijk is dat waar het over gaat. Ben je bereid om de consequenties te dragen van de keuze die je maakt. Meer dan dat is het niet.